Hangi Diyabet Türü?
Diyabette tıbbi beslenme tedavisi tedavinin temel taşlarından biridir. Uygulanacak beslenme programının belirlenmesi için öncelikle hangi diyabetin türü belirlenmelidir. Bunu doktorunuz tanı koyarken belirleyecektir ancak sizin de hangi diyabet türüne sahip olduğunuzu bilmeniz gerekir. Özetle diyabet türleri aşağıdaki şekilde gruplandırılır.
Diyabet Türleri
- Tip 1 Diyabet
- Tip 2 Diyabet
- Gestasyonel (Gebelik Diyabeti)
- Sekonder Diyabet (Spesifik Diyabet Türleri)
Tip 1 Diyabet
Genellikle küçük yaşta ortaya çıkan, bağışıklık sistemi hücrelerinin pankreasın insülin üreten beta hücrelerine saldırması sonucu vücuttaki insülin üretiminin azalmasına bağlı olarak gelişen diyabettir. Hastalar düzenli olarak insülin kullanmak zorundadır. Doktorları gerektiğinde ilave olarak da oral anti diyabetik ilaçlar kullandırabilirler. Yedikleri besinlere göre insülin dozu hesaplamaları gerekir bu yüzden karbonhidrat sayımını bilmelidirler.
LADA (Erişkinlerde Latent Otoimmün Diyabet)
Latent Autoimmune Diabetes of Adults yani Erişkinlerde Latent Otoimmün diyabet, klasik tip 1 diyabetin aksine yetişkin yaşlarda başlar ve tip 1 diyabete göre daha yavaş seyredebilir. Genellikle 30 yaş sonrasında görülür. Bu hastalığın ilk aylarında insülin kullanımı gerekmeyebilir ancak daha sonraki süreçte sürekli insülin kullanımı gerekmektedir.
Tip 1 Diyabetliler İçin Programlarımız
Karbonhidrat Sayımı
Daha önce karbonhidrat sayımı almamış ya da daha iyi öğrenmek isteyenler için ayrıntılı, güncel karbonhidrat sayımı veriyoruz. Bu sayede besin tüketiminde daha özgür olup kan şekerlerimiz daha dengeli oluyor. Mottomuz “Bir Tip 1 Diyabetliye Besin Yasak Yoktur”.
İnsülin Eğitimi
Yeni insüline başlamış ya da insülini doğru kullanamayan hastalara ayrıntılı insülin kullanım eğitimi veriyoruz. İnsülin kullanımındaki hataların ciddi sonuçları olabilir ve hayati tehlike arz edebilir. Bu sebeple insülin kullanan her hastanın insülin kullanım eğitimi alması gerekir.
Diyet Programı
Diyet programımızın temel amacı kan şekeri seviyelerini düzenlemektir. Ayrıca bu süreçte ideal kiloya ulaşma hedefini gözetip varsa eşlik eden hastalıklara uygun olarak diyet programı uyguluyoruz ve takibini yapıyoruz.
İnsülin Pompası Eğitimi
İnsülin pompaları ve sürekli kan şekeri ölçüm cihazları gün geçtikte değişip daha yeni modeller ve daha yeni algoritmalarla piyasaya sunulmaktadır. Farklı pompalar ve yazılımlara uygun olarak insülin pompası eğitimi verip beslenme programını insülin pompasına ve diyabet tedavisine uygun olarak planlıyoruz.
Tip 2 Diyabet
Tip 2 Diyabet en sık görülen diyabet türüdür. Genellikle insülin direnci ile başlar ve zamanla pankreasta insülin üretimi de azalabilir. Her tip 2 diyabetin gelişme şekli, uygulanan tıbbi tedavisi ve tıbbi beslenme tedavisi kişiden kişiye değişir. Örneğin tansiyon hastası sadece ağızdan alınan diyabet ilacı kullanan bir tip 2 diyabetli ile insülin kullanan, yüksek kolesterol-trigliserit seviyeleri olan bir hastaya oluşturduğumuz tıbbi beslenme programları farklıdır.
Tip 2 Diyabetliler İçin Beslenme Programımız
Tip 2 Diyabette beslenme programı diyabetin gelişme şekline, yaşa, kiloya cinsiyete, kullanılan ilaçlara (kullanılıyorsa insüline) göre kişiye özel hazırlanmalıdır. Herkes için geçerli olan, herkese fayda eden sabit bir beslenme programı veya besin takviyesi yoktur. Bunların hepsi hastaya göre oluşturulup süreç sırasında takip edilmelidir.
İnsülin Eğitimi
İnsülin kullanımında çok farklı hatalar yapılabildiğini her zaman gözlemliyoruz. Bu yüzden insülin kullanan danışanlarımıza doğru insülin kullanımını eğitimini veriyoruz.
Gebelikte Diyabet
Gebelikte diyabet: Gestasyonel Diyabet (gebelikte oluşan) ve Pre-Gestasyonel Diyabet (gebelik öncesinde zaten var olan) diyabet olarak iki farklı türde değerlendirilir.
Gebelikte kan şekeri seviyesi hedefleri öğün öncesi <95mg/dl, öğünden 1 saat sonra 140 mg/dl, öğünden 2 saat sonra 120 mg/dl olarak şekilde normal diyabet kan şekeri hedeflerinden daha sıkı tutulur.
Gebelikte oral anti diyabetikler (ağızdan alınan diyabet önleyici ilaçlar) kullanamadığından kan şekerini düşürmek için diyet, egzersiz seçeneklerine gidilir. Diyet ve egzersizin yetersiz geldiği ya da uygulanmadığı durumda doktorunuz insülin kullanımına başlayabilir.
Doğru bir beslenme ve egzersiz programı ile pek çok danışanımız insülin kullanımına gerek kalmadan gebelik sürecini tamamlayabiliyorlar.
Gebelik diyabetinde beslenme programını hem bebek gelişimini, hem de anne sağlığını göz önüne alarak doğru kilo alımı ve kan şekeri hedeflerine uygun olarak planlıyoruz ve takip ediyoruz.
Spesifik Diyabet Türleri (Sekonder Diyabet)
Önceden bahsettiğimiz diyabet türlerine uymayan diyabet türleri bu grupta sınıflandırılmaktadır.
Monogenik Diyabet Sendromları
Monogenik defektler, pankreasta insülin üreten beta hücrelerinde fonksiyon bozulmalarına neden olur.
MODY (Gençlerde Görülen Erişkin Tip Diyabet)
Genellikle 25 yaşın altında başlasa da 45 yaşına kadar gelişebilir. Hastalarda genetik yatkınlık vardır. Genellikle vücut ağırlığı normaldir, insülin direnci yoktur, otoantikorlar negatiftir . Bu hastalıkta sorun insülinin salınımındadır. MODY hastalığı ergenlik çağından sonra ortaya çıkan tip 1 diyabetle karıştırılabilmektedir. MODY hastası olan danışanlarımıza aldıkları tedaviye uygun olarak bir beslenme programı oluşturuyoruz.
Neonatal Diyabet
Doğumdan sonra ilk 6 ay içinde ortaya çıkan monogenik defektlerdir.
Pankreas Hastalıkları
Pankreasın işlevinin çeşitli hastalıklar veya cerrahi işlemler nedeniyle bozulmasıyla insülin üretiminde sorunlar oluşur ve diyabet gelişir. Kronik pankreatit, pankreas kanseri, hemokromatozis, kistik fibrozis ve pankreas işlevini etkileyen cerrahi müdahaleler diyabete sebep olabilir. Bu hastalarda varsa eşlik eden diğer hastalıklar, kullandığı ilaçlar, metabolik parametreleri göz önüne alarak tıbbi beslenme programı oluşturuyoruz
Transplantasyon (Organ Nakli) ile İlişkili Diyabet
Böbrek ve karaciğer nakli sonrasında immünosupresifler (bağısıklık baskılayıcılar) vs nedenlerle diyabet gelişebilmektedir.
Diğer Spesifik Diyabet Türleri
Akromegali, Cushing sendromu gibi hastalıklar; bazı atipik anti-psikotikler, anti-viral ilaçlar; Stiff-Person sendromu gibi nadir immün diyabet formları; Alström sendromu, Down sendromu gibi diyabetle ilişkili genetik sendromlar bu grupta yer alır.